Hoe een volatiele markt je FIRE-plan beïnvloedt en de rol van sparen

Volatiliteit staat voor de soms onvoorspelbare en heftige schommelingen in aandelenkoersen. Deze volatiliteit is een onvermijdelijk onderdeel van beleggen. Bij het streven naar Financial Independence, Retire Early (FIRE) is het goed om je te beseffen hoe volatiliteit in je voordeel én nadeel kan werken. Met de juiste strategie kun je deze grillen van de markt in je voordeel gebruiken. In dit artikel leg ik uit hoe volatiliteit je FIRE-plan beïnvloedt in verschillende fases van je reis, en hoe je je kunt wapenen tegen de onzekerheden van de markt door een goede balans tussen beleggen en sparen.

De basis: een goede verdeling

Een goed FIRE-plan begint met een doordachte asset-allocatie, oftewel de verdeling van je vermogen over verschillende soorten bezittingen. Deze verdeling bepaalt hoe je vermogen reageert op marktbewegingen en is cruciaal voor zowel groei als stabiliteit.

Een effectieve asset-allocatie combineert:

• Volatiele, hoogrenderende assets, zoals aandelen en ETF’s, die op lange termijn zorgen voor groei van je vermogen.
• Stabiele, minder renderende assets, zoals spaargeld of obligaties, die rust en zekerheid bieden tijdens turbulente tijden.

Het belang van spaargeld wordt vaak onderschat. Toch is juist dat spaargeld essentieel om beursdalingen te kunnen doorstaan zonder in paniek aandelen te (moeten) verkopen. Het is de buffer die je helpt je strategie op de lange termijn vol te houden. Het kussentje tegen een harde landing. De juiste verhouding tussen deze categorieën hangt af van je risicotolerantie, je beleggingshorizon en je persoonlijke financiële situatie.

Het is dus essentieel om een mix te kiezen die je ook tijdens extreme marktschommelingen kunt volhouden. Vaak ontdek je pas hoe goed je aandelen verdeling bij je past als je een flinke beursdaling meemaakt. Theorie en praktijk verschillen soms: wat op papier een goede verdeling lijkt, kan in de praktijk emotioneel lastig zijn. Zelf heb ik door ervaring geleerd dat een allocatie van 60% tot 70% in aandelen en 30% tot 40% in spaargeld voor mij optimaal werkt. Dit biedt voor mij een balans tussen groei en stabiliteit, zoals ik heb beschreven in mijn FOB beleggingsstrategie.

Volatiliteit in de opbouwfase: een kans om te benutten

Als je nog in de opbouwfase van je FIRE-plan zit – de periode waarin je vermogen opbouwt door regelmatig te sparen en te beleggen – kan volatiliteit juist een voordeel zijn. De gemiddelde belegger is vanuit emotie geneigd minder te beleggen als de beurzen dalen en meer wanneer de beurzen stijgen. Maar door consequent te sparen én te beleggen met vaste bedragen kun je juist profiteren van dalende markten. Dat doe je door elke maand een vast bedrag op een vaste datum (of datums) te beleggen en te sparen.

Tijdens dalende markten koop je met dat vaste maandelijks bedrag meer aandelen omdat de koersen laag staan, terwijl je spaargeld intussen je buffer versterkt. Die spaarbuffer voorkomt dat je tussentijds je beleggingen hoeft te verkopen bij een onverwachte uitgave. Zo werken sparen en beleggen samen om je lange termijnstrategie te beschermen.

Praktische tips om volatiliteit in je voordeel te gebruiken tijdens de opbouwfase:

1. Automatisch sparen en beleggen: stel in dat er maandelijks een vast bedrag naar beide gaat zodra je salaris binnenkomt. Zo blijf je consistent investeren en houd je altijd een buffer.
2. Niet te vaak kijken: dagelijkse koersschommelingen beïnvloeden je emoties en kunnen leiden tot impulsieve beslissingen. Hoe minder je kijkt, hoe makkelijker je de lange termijn vasthoudt.

Negeer de media: krantenkoppen over crashes of spectaculaire stijgingen zijn zelden relevant voor jouw plan. Focus liever op je verdeling tussen sparen en beleggen.

Door consequent te blijven sparen én beleggen, maak je volatiliteit tot bondgenoot. Een dalende markt voelt misschien oncomfortabel, maar het is in feite een “uitverkoop” waarbij je goedkoper kunt inkopen, terwijl je spaargeld je gemoedsrust geeft.

De opnamefase: pech met de timing van je rendementen

Zodra je de opnamefase bereikt – het moment waarop je FIRE bent en begint te leven van je opgebouwde vermogen – verandert de rol van schommelingen op de beurs. Een grote beursdaling in de eerste jaren van je pensioen kan je vermogen sneller laten slinken als je aandelen moet verkopen om van te leven.

Simpel gezegd: als de beurs daalt terwijl jij net bent gestopt met werken, haal je geld uit een kleiner potje. Daardoor herstelt je vermogen minder goed, ook al stijgt de beurs later weer. Dit noemen beleggers het sequence of return risk – of in gewone taal: het risico van pech met de timing van je rendementen.

Spaargeld en stabiele beleggingen zijn dan onmisbaar. Ze vormen de buffer waarmee je een paar jaar kunt overbruggen zonder aandelen te hoeven verkopen tegen lage koersen. Spaargeld is dan het kussentje dat de harde val opvangt.

Gelukkig blijkt uit historische data dat een beurscrash in de eerste één à twee jaar van je opnamefase meestal weinig invloed heeft op je veilige opnamepercentage. De langere periode van zo’n tien jaar is wel belangrijk.

Zo beperk je het risico van sequence of return risk:

1. Houd een cashbuffer aan: zorg dat je meerdere jaren aan uitgaven achter de hand hebt.
2. Wees flexibel in je uitgaven: geef tijdelijk wat minder uit in slechte beursjaren.
3. Overweeg een side hustle: een kleine inkomstenbron naast je vermogen helpt extra bij de start van je FIRE-periode.
4. Pas je beleggingsmix slim aan: rond de start van je opnamefase kun je iets defensiever beleggen.

Volatiliteit als bondgenoot én tegenstander

Volatiliteit is een dubbelzijdig zwaard in je FIRE-plan. In de opbouwfase is het je bondgenoot: door systematisch te beleggen en voldoende te sparen kun je goedkoper aandelen kopen én gemoedsrust bewaren. In de opnamefase kan volatiliteit juist een tegenstander zijn. Een slecht getimede beursdaling kan je plan in gevaar brengen, tenzij je voldoende spaargeld of andere stabiele assets achter de hand hebt.

Met een robuuste verdeling, een gezonde buffer in spaargeld en flexibiliteit in je uitgaven maak je je FIRE-plan bestand tegen zowel dalingen als stijgingen. Sparen en beleggen vullen elkaar aan: de eerste geeft stabiliteit, de tweede groei. Samen vormen ze de kern van een duurzaam plan richting financiële onafhankelijkheid.

Mr FOB heeft in 2016 Financieel Onafhankelijk Blog opgericht. Daar schrijft hij over zijn reis om financieel onafhankelijk te worden en, als kers op de taart, hoe hij op 49-jarige leeftijd kon stoppen met werken. FOB gaat over (be)sparen, beleggen en alles wat verder nodig is om financieel onafhankelijk te worden en te blijven. Voor Ayvens Bank deelt Mr FOB graag zijn kennis in een serie gastblogs over hoe jij het meeste uit jouw spaargeld kunt halen en de grondslag kunt leggen voor je eigen financiële onafhankelijkheid.

De kijk op dit onderwerp beschreven in dit blog is uitsluitend die van de auteur en vertegenwoordigt geen standpunt van Ayvens Bank.

Wil je ook de spaar nieuwsbrief ontvangen?

Schrijf je in voor de Ayvens Bank nieuwsbrief!