Wat betekent afbouw van de hypotheekrenteaftrek voor de portemonnee?

Wat betekent afbouw van de hypotheekrenteaftrek voor de portemonnee?

De hypotheekrenteaftrek is al jaren een discussiepunt vanwege het vermeende marktverstorende effect en de ongelijke belastingdruk tussen huiseigenaren en huurders. Met de aankomende verkiezingen is het behoud of de afbouw van de hypotheekrenteaftrek opnieuw een belangrijk thema. Wat zou de afbouw betekenen voor het huishoudboekje van de huizenbezitter?  

De hypotheekrenteaftrek is het in de Nederlandse wet vastgelegde principe dat mensen een deel van de rente op hun hypotheek kunnen aftrekken van hun inkomen, zodat ze minder belasting hoeven te betalen. Organisaties zoals DNB, IMF, OESO en de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) pleiten al langer voor een geleidelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek.  

Een geleidelijke aanpak voorkomt abrupte prijsdalingen en zorgt ervoor dat toekomstige kopers minder hoge leningen hoeven aan te gaan. Tegelijkertijd levert het de overheid miljarden op, die kunnen worden ingezet voor belastingverlaging of gerichte steun. De overheid dient dan wel maatregelen te nemen om de vastgelopen huurwoningmarkt los te trekken, zodat er een gezondere woningmarkt kan ontstaan die betaalbaarder, eerlijker en financieel stabieler is. 

Impact van de afbouw 

De impact van de afbouw hangt sterk af van de periode waarbinnen deze wordt doorgevoerd. Zo pleiten GroenLinks-PvdA voor een afbouw in acht tot twaalf jaar, een groep woningmarktexperts voor vijftien jaar, en De Nederlandsche Bank (DNB) zelfs voor twintig jaar. 

Starters worden het hardst geraakt door de afbouw van de hypotheekrenteaftrek. In de eerste jaren van een annuïteitenhypotheek betalen zij veel rente en lossen zij weinig af, waardoor de impact van hypotheekrenteaftrek relatief groot is. Bij een afbouw die over meerdere jaren wordt uitgespreid, zal een hoger hypotheekmaandbedrag beter te dragen zijn. Jaar op jaar stijgen immers de lonen en uitkeringen waardoor mensen in principe maandelijks meer te besteden krijgen (los van inflatie-effecten).  

Rekenvoorbeeld 

Een starter koopt een woning van €495.000 met een annuïteitenhypotheek tegen 4% rente, zonder Nationale Hypotheek Garantie. Dit voorbeeld is gebaseerd op de gemiddelde woningprijs en hypotheekrente van dit moment. 

Scenario 1: Afbouw in 8 jaar 

Netto maandlasten stijgen geleidelijk tot ruim €500 extra per maand rond het achtste jaar. 

Daarna neemt het verschil langzaam af, doordat: 

• het rentedeel van de maandlasten daalt; 
• het aflossingsdeel stijgt; 
• de hypotheekrenteaftrek sowieso minder oplevert. 

Scenario 2: Afbouw in 20 jaar 

De maximale stijging in maandlasten is ruim €300 per maand, pas rond het zeventiende jaar. 

Het effect is minder abrupt, maar houdt langer aan. 

Dempend effecten  

De hogere maandlasten door afbouw van de hypotheekrenteaftrek kunnen deels worden opgevangen door inkomensgroei en fiscale compensatie. Jaarlijkse loonstijgingen maken een geleidelijke lastenverzwaring beter behapbaar. Daarnaast kan de overheid de €11,2 miljard die nu aan renteaftrek verloren gaat, inzetten voor belastingverlaging of gerichte koopkrachtmaatregelen.  

Huiseigenaren zijn gemiddeld 17% van hun inkomen kwijt aan woonlasten, tegenover 25–30% bij huurders. Door inflatie en loonstijgingen zijn veel hypotheken inmiddels relatief goedkoop geworden, terwijl huurders jaarlijks met stijgende huren te maken hebben en geen vermogen opbouwen. 

Nieuwe kabinet is aan zet 

Op 29 oktober 2025 vindt de Tweede Kamerverkiezing plaats. Het is aan het nieuwe kabinet om te beslissen over belasting- en inkomensmaatregelen die impact zullen hebben op de woningmarkt. Tot die tijd - en ook na de datum van de verkiezingen en de daaropvolgende kabinetsformatie - zal dit onderwerp garant staan voor levendige discussies. 

Bron